बिहारच्या मखानाला मिळाला 'ग्लोबल पासपोर्ट' 

Bihar's Makhana gets 'Global Passport'

Subject : GS - अर्थशास्त्र

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच कोणत्या प्रणाली अंतर्गत मिथिला मखानाला आंतरराष्ट्रीय व्यापारासाठी एक कोड प्रदान करण्यात आला ?

1. ISI Code

2. GI Code

3. WTO Code

4. HS Code

उत्तर : HS Code

हार्मोनाइज्ड सिस्टम (HS) कोड बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• अलीकडेच, बिहारच्या मखानाला 'ग्लोबल पासपोर्ट' म्हणजेच आंतरराष्ट्रीय व्यापारात हार्मोनाइज्ड सिस्टम (Harmonized System) कोड प्रदान करण्यात आला आहे.

• हे कोड मखानाच्या प्रकारांना नियुक्त केले आहेत, जेणेकरून हे विशेष उत्पादन आता आंतरराष्ट्रीय बाजारात मान्यताप्राप्त ओळखीसह निर्यात करता येईल.

• बिहारची मिथिला मखाना मखानाला जागतिक व्यापार मानकांनुसार स्वतंत्र उत्पादन श्रेणीचा दर्जा मिळाला आहे, ज्यामुळे त्याची निर्यात, कर आकारणी आणि प्रक्रिया संबंधित काम अधिक सोपे, पारदर्शक आणि औपचारिक होईल.

मखाना HS कोडच्या तीन श्रेणी पुढीलप्रमाणे : 

1. पॅाप मखाना : 20081921

2. मखाना पावडर / आटा : 20081922

3. इतर मखाना उत्पादन : 20081929

हार्मोनाइज्ड सिस्टम कोड म्हणजे काय ?

• हार्मोनाइज्ड सिस्टम कोड (HS Code) ही आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्यताप्राप्त प्रणाली आहे.

• हे कोड जागतिक सीमाशुल्क संघटनेने (World Customs Organization - WCO) तयार केली आहे.

• निर्यात-आयातीसाठी वस्तूंची ओळख, वर्गीकरण आणि कर निर्धारण करण्यासाठी याचा वापर केला जातो.

• HS वेगवेगळ्या वर्गीकरण आणि वस्तूंसाठी विशिष्ट सहा-अंकी कोड नियुक्त करते. 

• पुढील वर्गीकरणासाठी देशांना पहिल्या सहा अंकांमध्ये मोठे कोड जोडण्याची परवानगी आहे.

• भारतात हा कोड 8 अंकांचा आहे, जो सीमाशुल्क आणि GST प्रणालीमध्ये देखील उपयुक्त आहे.

हार्मोनाइज्ड सिस्टम कोडचे फायदे काय ? 

• वस्तुंची एकसारखी कोडिंग पद्धत देशांना जागतिक व्यापारात उत्पादने आयोजित करण्यास आणि त्यांचा मागोवा घेण्यास मदत करते.

• अंतर्गत कर, व्यापार धोरणे इत्यादीं ठरवण्यासाठी सरकारे, आंतरराष्ट्रीय संस्था आणि खाजगी संस्थांद्वारे HS कोड मोठ्या प्रमाणात वापरले जाते.

• HS कोड आंतरराष्ट्रीय व्यापार खर्च कमी करते आणि आर्थिक संशोधनाला प्रोत्साहन देते.

मखाना म्हणजे काय ? 

• युरियाल फेरॉक्स नावाच्या वॉटर लिलीच्या बिया, त्याला मखाना, फॉक्स नट्स किंवा कमळाच्या बिया म्हणून सुद्धा ओळखलं जातं.

• मखान्यामध्ये प्रथिने आणि फायबर असतात, तसेच कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, लोह आणि फॉस्फरस सारख्या सूक्ष्म पोषक घटकांचा समावेश असतो.

• त्यामुळं याला 'सुपरफूड' म्हणूनही ओळखलं जातं. 

मखाना पीक लागवडीसाठी हवामान परिस्थिती कोणती ? 

• तापमान (Temperature) : 20 ते 35 °C

• पाऊस (Rainfall) : 100 ते 250 सेमी 

• आर्द्रता (Humidity) : 50 ते 90%

भारतात मखानाचे सर्वाधिक उत्पादन कोणत्या राज्यात होते ? 

• भारतात मखानाचे सर्वाधिक उत्पादन बिहारमध्ये होते.

• बिहारमध्ये भारतातील 90% मखाना तयार होतो

बेंगळुरू सिटी युनिव्हर्सिटी नाव बदलण्याचा प्रस्ताव मंजूर

Proposal to change name of Bengaluru City University approved

Subject : GS 

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच, बेंगळुरू सिटी युनिव्हर्सिटीचे नाव बदलून खालील पैकी कोणाच्या सन्मानार्थ ठेवण्यास कर्नाटक मंत्रिमंडळाने मान्यता दिली ?

1. अटलबिहारी वाजपेयी

2. राजीव गांधी

3. डॉ. मनमोहन सिंग

4. नरेंद्र मोदी

उत्तर : डॉ. मनमोहन सिंग

• अलिकडेच, कर्नाटक मंत्रिमंडळाने बेंगळुरू सिटी युनिव्हर्सिटीचे नाव बदलण्याचा प्रस्ताव मंजूर केला.

• कर्नाटक मंत्रिमंडळाने बेंगळुरू सिटी युनिव्हर्सिटीचे नाव बदलून डॉ. मनमोहन सिंग युनिव्हर्सिटी असे ठेवण्यास मान्यता दिली आहे.

• माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या कार्यकाळात हाती घेतलेल्या अनेक महत्त्वाच्या उपक्रमांद्वारे बेंगळुरूच्या पायाभूत सुविधांवर अमुलाग्र बदल झाला.

• बेंगळुरूच्या शहरी आणि शैक्षणिक विकासात माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या योगदानाचे स्मरण करण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आला.

माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांबद्दल थोडक्यात माहिती : 

जन्म आणि शिक्षण : 

• 26 सप्टेंबर 1932 रोजी आजच्या पाकिस्तानच्या पंजाब प्रांतातील गाह या गावात त्यांचा जन्म झाला.

• 1947 च्या फाळणीनंतर डॉ. मनमोहन सिंग कुटुंबियांसोबत पाकिस्तानमधून भारतात पोहोचले.

• घरची आर्थिक परिस्थिती हालाखीची असतानाही त्यांनी पंजाब विद्यापीठातून शिक्षण पूर्ण केले.

• स्कॉलरशिप मिळवून डॉ. मनमोहन सिंग यांनी केंब्रिज विद्यापीठ आणि ऑक्सफर्ड विद्यापीठात जाऊन अर्थशास्त्र विषयात उच्च शिक्षण घेतलं. 

देशाच्या आर्थिक आणि राजकीय क्षेत्रातील प्रवास : 

• 1971 मध्ये डॉ. मनमोहन सिंग हे भारत सरकारच्या वाणिज्य मंत्रालयात आर्थिक सल्लागार म्हणून रुजू झाले.

• 1972 मध्ये अर्थ मंत्रालयाचे मुख्य आर्थिक सल्लागार म्हणून नियुक्त

• 1976 अर्थ मंत्रालयाचे सचिव 

• 1982 ते 1985 भारतीय रिझर्व बँकेचे गव्हर्नर 

• 1985 ते 1987 नियोजन आयोगाचे उपाध्यक्ष

• 1991 मध्ये नरसिंहराव सरकारमध्ये अर्थमंत्री 

• 1991 पासून राज्यसभेचे सदस्य

• 1998 ते 2004 दरम्यान राज्यसभेत विरोधी पक्षनेते

• 2004 ते 2009 पहिल्यांदा भारताचे पंतप्रधान

• 2009 ते 2014 दुसऱ्यांदा भारताचे पंतप्रधान म्हणून डॉ. मनमोहन सिंग यांनी कार्यभार सांभाळला.

भारताची अर्थव्यवस्था बदलणारे अर्थसरदार डॉ. मनमोहन सिंग :

• 1990-91 मध्ये भारतीय अर्थव्यवस्थेची गाडी रुळावरून पूर्णपणे घसरली होती.

• इराकनं कुवेतवर केलेल्या हल्ल्यामुळे आखाती युद्धाला सुरुवात झाली होती. त्यामुळे तेलाचे दरही गगनाला भिडले होते.

• भारताने अल्पमुदतीची कर्जं भरपूर घेतल्यामुळेही अर्थव्यवस्थेवर ताण आला होता. 

• आता देशासमोर असलेला आर्थिक पेच सोडवण्यासाठी एखाद्या विशेष व्यक्ती ची नेमणूक करण्याची गरज असल्याचं तत्कालीन पंतप्रधान नरसिंह राव यांच्या लक्षात आलं.

• अशा वेळी नाव समोर आलं ते अर्थतज्ज्ञ डॉ. मनमोहन सिंग यांच.

• पहिल्या दिवसापासून अर्थव्यवस्थेचं रुतलेलं चाक बाहेर काढून त्याला गती देण्यासाठी युद्धपातळीवर प्रयत्न करायचे होते.

• डॉ.मनमोहन सिंह यांनी 1991 मध्ये केंद्रीय अर्थमंत्री असताना उदारीकरणाचा घेतलेला निर्णय ऐतिहासिक ठरला. 

• त्यांच्या या निर्णयाने देशाच्या अर्थव्यवस्था एका वेगळ्या उंचीवर गेली. 

• मनमोहन सिंह यांच्या उदारीकरणाच्या निर्णयाने देशाच्या अर्थव्यवस्थेला बळकटी मिळाली.

पुरस्कार आणि सन्मान : 

डॉ. मनमोहन सिंग यांना अनेक देश विदेशातील पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

• 1987 मध्ये भारतातील दुसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार पद्मविभूषण पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

• 1993 वित्तमंत्री म्हणून यूरो मनी पुरस्कार

• 1993 आणि 1994 वित्तमंत्री म्हणून आशिया मनी पुरस्कार 

• जवाहरलाल नेहरू जन्मशताब्दी सन्मान

• केम्ब्रिज विद्यापीठाचा अ‍ॅडम स्मिथ पुरस्कार

सुकन्या सोनोवाल यांची नियुक्ती

Sukanaya Sonowal selected as ...

Subject : GS - नियुक्ती, आंतरराष्ट्रीय घडामोडी, जागतिक संघटना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) सुकन्या सोनोवाल यांना कोणत्या नेटवर्कच्या कार्यकारी समितीमध्ये समाविष्ट करण्यात आले आहे ?

1. संयुक्त राष्ट्र युवा मंच

2. सार्क युथ नेटवर्क

3. ब्रिक्स युथ नेटवर्क

4. कॉमनवेल्थ युथ पीस ॲम्बेसेडर नेटवर्क

उत्तर : कॉमनवेल्थ युथ पीस ॲम्बेसेडर नेटवर्क

सुकन्या सोनोवाल यांबद्दल थोडक्यात माहिती : 

• आसामच्या सुकन्या सोनोवाल (Sukanya Sonowal) यांचा कॉमनवेल्थ युथ पीस ॲम्बेसेडर्स नेटवर्क (CYPAN) च्या कार्यकारी समितीमध्ये समावेश करण्यात आला आहे.

• 2025 ते 2027 या कालावधीसाठी सुकन्या सोनोवाल यांना कम्युनिकेशन्स आणि जनसंपर्क (Communications & Public Relations) प्रमुख म्हणून नियुक्त करण्यात आले आहे.

• सुकन्या सोनोवाल या IIT गुवाहाटी येथे चौथ्या वर्षाची विद्यार्थिनी आहे.

• सुकन्या सोनोवाल बायोसायन्सेस आणि बायोइंजिनिअरिंगमध्ये बी.टेक.चे शिक्षण घेत आहे.

कॉमनवेल्थ युथ पीस अ‍ॅम्बेसेडर नेटवर्क बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• CYPAN चा फूल फॅार्म Commonwealth Youth Peace Ambassadors Network

• कॉमनवेल्थ युथ पीस अ‍ॅम्बेसेडर नेटवर्क (CYPAN) हे राष्ट्रकुल देशांच्या तरूण संघटनेचा एक भाग आहे.

CYPAN चे उद्दिष्ट कोणते ?

• शांतता, आदर आणि समजूतदारपणा वाढविण्यासाठी आणि हिंसक अतिरेकीपणा रोखण्यासाठी राष्ट्रकुलमधील तरुणांना एकत्र आणणे.

• शांतता आणि हिंसक अतिरेकीपणाचा सामना करण्याशी संबंधित धोरणात्मक समर्थनासाठी व्यासपीठ निर्माण करणे. हे कॉमनवेल्थ युथ पीस अ‍ॅम्बेसेडर नेटवर्कचे उदिष्ट आहे.

राष्ट्रकुल म्हणजे काय ?

• ग्रेट ब्रिटन आणि एके काळी ब्रिटिश साम्राज्यात मोडणाऱ्या पण नंतर स्वतंत्र झालेल्या काही देशांची राष्ट्रकुल ही एक आंतरराष्ट्रीय संघटना आहे.

• ब्रिटिश साम्राज्याच्या राजकीय आणि प्रशासकीय गरजेतून एक शतकापूर्वी वसाहतींच्या परिषदेच्या (कलोनियन कॉन्फरन्सच्या) रूपात राष्ट्रकुल (कॉमनवेल्थ) या संस्थेचा उदय झाला.

• राष्ट्रकुल प्रमुख (Head of the Commonwealth) : ब्रिटिश सम्राट (British Monarch) हे राष्ट्रकुल प्रमुख आहे.

राष्ट्रकुल राष्ट्रसंघाचे सदस्य देश किती आहेत ?

How many countries are members of the Commonwealth of Nations ?

• सदस्य देश : राष्ट्रकुल ही आशिया, आफ्रिका, युरोप आणि पॅसिफिक क्षेत्रातील 56 स्वतंत्र देशांची संघटना आहे.

• पूर्वी, एकेकाळी ब्रिटीश वसाहती असलेले देश कॉमनवेल्थचे सदस्य होते.

• पण मोझांबिक, रवांडा, गॅबॉन आणि टोगो हे चार देश ब्रिटनची वसाहत न होता कॉमनवेल्थचे सदस्य झाले आहेत.

• भारत राष्ट्रकुल (Common Wealth) चा सदस्य देश आहे. 

राष्ट्रकुल राष्ट्रांचे सचिवालय कोठे आहे ?

Where is the secretariat of the Commonwealth of Nations located ?

• राष्ट्रकुल राष्ट्रांचे सचिवालय लंडन शहरातील मार्लबोरो हाऊस (Marlborough House) येथे आहे

तालिबान सरकारला मान्यता देणारा पहिला देश कोणता ?

Which country was the first to recognize the Taliban Government ? 

Subject : GS - आंतरराष्ट्रीय घडामोडी, भूगोल

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) तालिबानने नियुक्त केलेल्या अफगाण राजदूताचे प्रमाणपत्र औपचारिकपणे स्वीकारणारा जगातील पहिला देश कोणता ?

1. भारत

2. सौदी अरेबिया

3. रशिया

4. पाकिस्तान

उत्तर : रशिया

तालिबान सरकारला मान्यता देणारा पहिला देश कोणता ?

• अफगाणिस्तानामध्ये 2021 मध्ये सत्तेत आल्यानंतर पहिल्यांदाच तालिबान सरकारला मान्यता मिळाली आहे. 

• रशियाने अफगाणिस्तानातील नवीन तालिबान राजदूताचे प्रमाणपत्र स्वीकारले.

• मॉस्कोमधील अफगाण दूतावासातून अफगाणिस्तानमधील माजी सरकारचा ध्वज काढण्यात आला आणि त्याठिकाणी पांढरा तालिबान ध्वज लावण्यात आला आहे.

• तालिबान राजवटीला औपचारिक राजनैतिक मान्यता देण्याच्या दिशेने रशियाचे हे एक ऐतिहासिक पाऊल आहे.

• याचबरोबर तालिबान सरकारला मान्यता देणार रशिया हा पहिला देश ठरला आहे.

• तालिबान हा शब्द तालिब या शब्दापासून आला आहे, ज्याचा अर्थ पश्तो भाषेत "विद्यार्थी" असा होतो. 

अफगाणिस्तान देशाबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• अफगाणिस्तान नैर्ऋत आशियातील भूवेष्टित देश (Landlocked Country) आहे. 

• राजधानी : अफगाणिस्तानची राजधानी काबुल (Kabul) ही आहे.

• अफगाणिस्तान देशाची सीमा भारत, पाकिस्तान, चीन, इराण, तुर्कमेनिस्तान, उझबेकिस्तान आणि ताजिकिस्तान या देशांना लागून आहे. 

• अफगाणिस्तान एक डोंगराळ प्रदेश आहे, ज्यात 'पामीर' आणि 'हिन्दुकुश' पर्वतरांगा आहेत. 

भूवेष्टित देश (Landlocked Countries) म्हणजे काय ? 

• एखादा देश चारही बाजूंनी जमिनीने वेढलेले असणे, म्हणजेच त्या देशाला समुद्राला थेट स्पर्श करणारा किनारा नसेल त्याला भूवेष्टित देश (Landlocked Countries) म्हणतात. 

कॅप्टन विक्रम बत्रा

Captain Vikram Batra

💐🙏शहीद कॅप्टन विक्रम बत्रा यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली 🙏💐

Subject : GS 

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) "ये दिल मांगे मोर" हा नारा सिग्नल म्हणून वापरण्यासाठी कोणते भारतीय सैनिक ओळखले जातात ?

1. लेफ्टनंट संजीव जामवाल

2. कॅप्टन विक्रम बत्रा

3. लान्स नाईक हणमंतप्पा

4. लेफ्टिनेंट जनरल योगेश जोशी

उत्तर : कॅप्टन विक्रम बत्रा

कॅप्टन विक्रम बत्रा यांबद्दल थोडक्यात माहिती : 

जन्म : 

• 9 सप्टेंबर 1974 रोजी हिमाचल प्रदेशातील पालमपूर येथे त्यांचा जन्म झाला.

Unit : 

• 13 Jammu and Kashmir Rifles - 13 JAK Rifles

कारगिल युद्ध : 

• आपल्या मातृभूमीच्या रक्षणासाठी हौतात्म्य पत्करलेल्या कारगिल युद्धातील हिरो.

• ऑपरेशन विजय दरम्यान कॅप्टन विक्रम बत्रा यांनी मोक्याचे शिखरे जिंकली.

• सुरूवातीला 5140 शिखराचा ताबा मिळवला.

• त्यानंतर पॉइंट 4875 सर करण्याचे मिशन त्यांना सोपवले गेले.

 "शेरशाह" :

• कॅप्टन विक्रम बत्रा यांचे कोड नेम "शेरशाह" हे होते.

• युद्धभूमीवरील त्याच्या निर्भय वृत्ती आणि शौर्यामुळे कॅप्टन विक्रम बत्रा यांना "शेरशाह" हे नाव मिळाले.

 "ये दिल मांगे मोर!" :

• मोहीम फत्ते झाल्याचा संदेशासाठी कॅप्टन विक्रम बत्रा "ये दिल मांगे मोर!" ही घोषणा करत.

शहीद :

• 7 जुलै 1999 रोजी जम्मू आणि काश्मीरमधील कारगिल जिल्ह्यातील पॉइंट 4875 येथे पाकिस्तानी सैन्याशी लढताना कॅप्टन बत्रा शहीद झाले.

परमवीर चक्र :

• कॅप्टन विक्रम बत्रा यांना मरणोत्तर भारतातील सर्वोच्च शौर्य पुरस्कार, परमवीर चक्राने सन्मानित करण्यात आले.

रोजगाराशी संबंधित प्रोत्साहन योजना

Employment Linked Incentive (ELI) Scheme

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच सरकारने रोजगार संलग्न प्रोत्साहन (Employment Linked Incentive Scheme - ELI) योजनेला मंजुरी दिली. या योजने बाबत योग्य विधान/ विधाने असलेला पर्याय निवडा.

अ) ही योजना पहिल्यांदाच काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसांठी नसेल.

ब) सरकार कंपन्यांना प्रत्येक कर्मचाऱ्याला दोन वर्षांसाठी दरमहा 3,000 रुपये देईल.

पर्याय :

1. फक्त अ बरोबर

2. फक्त ब बरोबर 

3. अ आणि ब दोन्ही बरोबर

4. अ आणि ब दोन्ही चूक 

उत्तर : फक्त ब बरोबर 

• विधान अ) चूकीचे आहे कारण

• ही योजना पहिल्यांदाच काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसांठी आहे.

बातमी काय ?

• सामाजिक सुरक्षा प्रदान करण्यासाठी रोजगाराशी संबंधित प्रोत्साहन योजनेला मंत्रिमंडळाची मंजुरी.

रोजगाराशी संबंधित प्रोत्साहन योजने संदर्भात परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखालील केंद्रीय मंत्रिमंडळाने जुलै 2025 मध्ये रोजगार संलग्न प्रोत्साहन (Employment Linked Incentive Scheme - ELI) योजनेला मंजुरी दिली.

• उद्देश : नोकरी देणाऱ्या कंपन्या आणि पहिल्यांदाच नोकरी शोधणाऱ्यांना आर्थिक मदत देऊन औपचारिक रोजगार वाढवणे हा या योजनेचा उद्देश आहे.

• या योजनेचे फायदे 1 ऑगस्ट 2025 ते 31 जुलै 2027 दरम्यान निर्माण झालेल्या नोकऱ्यांना लागू होतील.

काय आहे रोजगाराशी संबंधित प्रोत्साहन योजना ? 

• ही योजना दोन भागात विभागली आहे : नवीन नोकरी शोधणाऱ्यांसाठी भाग अ आणि नोकऱ्या देणाऱ्या कंपन्यांसाठी भाग ब.

भाग अ : पहिल्यांदाच काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना प्रोत्साहनपर वेतन :

• हा भाग अशा लोकांसाठी आहे जे पहिल्यांदाच नोकरी सुरू करत आहेत आणि EPFO ​​मध्ये नोंदणीकृत आहेत. 

• अशा कर्मचाऱ्यांना पहिल्या महिन्याचा पगार (जास्तीत जास्त ₹15,000) दोन भागात दिला जाईल. 

• ज्या कर्मचाऱ्यांचा पगार 1 लाख रुपयांपर्यंत आहे, त्यांना हा लाभ दिला जाईल.

• पहिला हप्ता 6 महिन्यांच्या नोकरीनंतर आणि दुसरा हप्ता 12 महिन्यांच्या नोकरीनंतर आणि आर्थिक साक्षरता कार्यक्रम पूर्ण झाल्यानंतर दिला जाईल.

• भाग अ चा फायदा पहिल्यांदाच काम करणाऱ्या सुमारे 1.92 कोटी कर्मचाऱ्यांना होईल.

भाग ब : नियोक्त्यांना पाठिंबा :

• या भागात उत्पादन क्षेत्रावर विशेष लक्ष केंद्रित करून सर्व क्षेत्रांमध्ये अतिरिक्त रोजगार निर्मितीचा समावेश असेल.

• जर कर्मचारी किमान 6 महिने नोकरीत राहिला, तर सरकार कंपन्यांना प्रत्येक कर्मचाऱ्याला दोन वर्षांसाठी दरमहा 3,000 रुपये देईल. उत्पादन क्षेत्रासाठी, हे प्रोत्साहन तिसऱ्या आणि चौथ्या वर्षासाठी देखील उपलब्ध असेल.

यासाठीच्या काही अटी आहेत, त्या पुढीलप्रमाणे : 

• EPFO मध्ये कंपनी नोंदणीकृत असावी.

• 50 पेक्षा कमी कर्मचारी असलेल्या कंपन्यांसाठी 6 महिन्यांसाठी किमान 2 नवीन कर्मचारी नियुक्त करावे लागतील.

• 50 किंवा त्याहून अधिक कर्मचारी असलेल्या कंपन्यांसाठी 5 नवीन कर्मचारी नियुक्त करावे लागतील.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना घानाचा सर्वोच्च पुरस्कार 

PM Modi Conferred Ghana’s Highest Civilian Honour

Subject : GS - पुरस्कार, आंतरराष्ट्रीय घडामोडी

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलीकडेच पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना घाना सरकारने देशाचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान केला तर हा घाना देश कोणत्या खंडात आहे ? 

1. आशिया

2. अमेरिका

3. आफ्रिका

4. युरोप

उत्तर : आफ्रिका

पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांच्या घाना देशाच्या दौऱ्याबद्दल परीक्षेसाठी

IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांना जुलै 2025 मध्ये घाना सरकारने देशाचा सर्वोच्च नागरी सन्मान 'ऑफिसर ऑफ द ऑर्डर ऑफ द स्टार ऑफ घाना' (‘The Officer of the Order of the Star of Ghana’) प्रदान केला.

• पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांच्या प्रतिष्ठित राजकारणीपणा आणि प्रभावी जागतिक नेतृत्वाच्या सन्मानार्थ त्यांना हा पुरस्कार देण्यात आला.

• पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदींना आतापर्यंत 24 देशांकडून सर्वोच्च नागरी सन्मान मिळाले आहेत, जे कोणत्याही भारतीय नेत्यासाठी एक विक्रमी कामगिरी आहे.

• पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी हा सन्मान भारतातील नागरिकांना समर्पित केला.

• पंतप्रधान मोदींचा हा पहिलाच घाना दौरा होता.

• 1995 च्या पी.व्ही. नरसिंह राव यांच्या घाना भेटीनंतर घानाला भेट देणारे ते दुसरे भारतीय पंतप्रधान आहेत.

भारत आणि घाना यांतील सामंजस्य करार :

Memorandum of Understanding (MoU)s between India and Ghana : 

• भारत आणि घाना या दोन्ही देशांच्या नेत्यांच्या उपस्थितीत 4 सामंजस्य करारांवर स्वाक्षरी आणि देवाणघेवाण करण्यात आली. हे सामंजस्य करार पुढीलप्रमाणे : 

1) सांस्कृतिक देवाणघेवाण कार्यक्रमासाठी सामंजस्य करार

2) मानकीकरण (Standardisation), प्रमाणन (Certification) आणि अनुरूपता मूल्यांकनात (Conformity Assessment) सहकार्य वाढविण्यासाठी घाना मानक प्राधिकरण आणि भारतीय मानक ब्युरो (BIS) यांच्यात सामंजस्य करार

3) पारंपारिक औषधांमध्ये सहकार्याला प्रोत्साहन देण्यासाठी घानाच्या पारंपारिक आणि पर्यायी औषध संस्था आणि भारतीय आयुर्वेद शिक्षण आणि संशोधन संस्थेत सामंजस्य करार

4) दोन्ही देशांमधील उच्चस्तरीय संवाद संस्थात्मक करण्यासाठी संयुक्त आयोग बैठक (Joint Commission Meeting) स्थापन करण्याबाबत सामंजस्य करार.

घाना देशा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• स्थान : घाना हा आफ्रिका खंडातील एक देश आहे. पश्चिम आफ्रिकेतील गिनीच्या आखाताच्या किनाऱ्यावर घाना वसलेला आहे.

• पूर्वीचे नाव : घानाला पूर्वी गोल्ड कोस्ट म्हणून ओळखले जात असे कारण त्याच्या किनाऱ्यावर भरपूर सोने आढळत होते.

• स्वातंत्र्य : 1957 मध्ये युनायटेड किंग्डमपासून स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर त्याचे नाव बदलून घाना करण्यात आले.

• राजधानी : अक्रा (Accra)

• कोको उत्पादक : घाना हा जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा कोको उत्पादक देश आहे.

• आयात : भारत घाना कडून प्रामुख्याने सोन्याची आयात करतो.

• निर्यात : भारत घानाला औषधे, कृषी यंत्रसामग्री, वाहतूक वाहने, विद्युत उपकरणे इत्यादी निर्यात करतो.

अल्लुरी सीताराम राजू यांची जयंती

Birth Anniversary of Alluri Sitarama Raju

Subject : GS - इतिहास : क्रांतिकारक

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अल्लुरी सीताराम राजू हे भारतातील कोणत्या राज्यातील आदिवासी स्वातंत्र्यसैनिक होते ?

(SSC MTS 2022)

1. गुजरात

2. महाराष्ट्र

3. आंध्र प्रदेश

4. बिहार

उत्तर : आंध्र प्रदेश

जन्म, शिक्षण आणि सन्यास : 

• अल्लुरी सीताराम राजू हे एक भारतीय क्रांतिकारक होते त्यांनी भारतातील ब्रिटिश वसाहतवादी राजवटीविरुद्ध लढा दिला.

• अल्लुरी सीताराम राजू यांचा जन्म 4 जुलै 1897 (काही ठिकाणी 4 जुलै 1898) रोजी सध्याच्या आंध्र प्रदेशातील भीमावरम जवळील मोगल्लू गावात झाला. 

• अल्लुरी राजू यांचे सुरुवातीचे शिक्षण त्यांच्या गावी झाले आणि नंतर ते पुढील शिक्षणासाठी विशाखापट्टणमला गेले.

• 18 व्या वर्षी त्यांनी भौतिक सुखांचा त्याग केला आणि संन्यासी जीवन स्वीकारले .

आदिवासी समाजाचे संघटन आणि उपदेश :  

• तरुण संन्यासी म्हणून पूर्व घाटाच्या जंगली टेकड्यांमधून प्रवास करताना त्यांचे आदिवासी लोकांशी असलेले खोल नाते अधिकच वाढले.

• त्यांनी जंगलात राहणाऱ्या आदिवासींना दारू सोडण्यासाठी उपदेश केला.

• त्यांनी आदिवासींमध्ये देशभक्तीची भावना जागृत करण्याचा प्रयत्न केला. 

• ब्रिटिश शासन अशिक्षित व गरीब आदिवासींचे शोषण करीत होते. 

• अल्लुरी सीताराम राजूंनी ब्रिटिशांच्या विरोधात आदिवासींमध्ये जागृती निर्माण करून ब्रिटिशांपासून भारताला स्वतंत्र करण्यासाठी आदिवासी समाजाला संघटित केले आणि ब्रिटिशांच्या विरोधात रम्पा उठाव केला.

• स्थानिक आदिवासी समुदाय त्यांचा आदर करत होते, त्यांना एक नेता म्हणून पाहत होते जो ब्रिटिश अधिकाऱ्यांनी लागू केलेल्या दडपशाही धोरणांपासून त्यांना मुक्त करेल.

• त्याच्या शौर्यपूर्ण कामगिरीमुळे स्थानिक गावकऱ्यांनी अल्लुरी सीताराम राजू यांना "मन्यम वीरडू" (जंगलाचा नायक) ही उपाधी दिली.

रम्पा उठाव (Rampa Rebellion) : 1922 ते 1924

रम्पा उठावाचे प्रमुख कारण कोणते ? 

• रम्पा प्रशासकीय क्षेत्रात बहुतेक आदिवासी लोकसंख्या होती.

• येथील आदिवासी लोक पोडू शेती करत असत.

• पोडू शेतीला झुम किंवा स्थलांतरित शेती असेही म्हणतात

• ज्यामध्ये शेतीसाठी वनजमिनीचा काही भाग साफ करणे आणि काही वर्षांनी इतर भागात स्थलांतर करणे समाविष्ट होते. 

• ही त्यांची पारंपारिक आणि शाश्वत जीवनशैली होती.

• रेल्वे आणि जहाजे बांधण्यासाठी तसेच अन्य कारणांसाठी ब्रिटिशांना जंगलाच्या जमिनीचा ताबा घ्यायचा होता.

• ब्रिटिशांकडून 1882 च्या मद्रास वन कायद्याने ही पारंपरिक शेती करण्यास बंदी घालण्यात आली.

• या व्यावसायिक शोषणाचा स्थानिक आदिवासी लोकांवर मोठा परिणाम झाला.

• जंगली टेकड्यांवरील या आदिवासी लोकांना उपासमारीचा सामना करावा लागला.  

• अशाप्रकारे, रम्पा उठाव प्रामुख्याने मद्रास वन कायदा, 1882 च्या संमत होण्याच्या विरोधात होता.

रम्पा उठावाचे नेतृत्व कोणी केले ?

Who led the Rampa Revolt ?

• 1922 चा रंपा उठाव, ज्याला मन्यम उठाव (Manyam Rebellion) असेही म्हणतात.

• हा ब्रिटिशांविरूद्ध अल्लुरी सीताराम राजू यांच्या नेतृत्वाखालील एक आदिवासी उठाव होता.

• अल्लुरी सीताराम राजूंनी संपूर्ण रम्पा क्षेत्राला क्रांतिकारी आंदोलनाचे केंद्र बनविले होते.

• पारंपरिक शस्त्रांनी ब्रिटिशांचा सामना करणे कठीण होते; त्यामुळे आधुनिक शस्त्रे प्राप्त करण्यासाठी त्यांनी दरोडे घालणे सुरू केले, त्यांतून मिळणाऱ्या पैशाने शस्त्रखरेदी केली.

• अल्लुरी सीताराम राजूंनी त्यांच्या सहकाऱ्यां सोबत पोलीस ठाण्यावर हल्ला करून शस्त्रे लुटली.

• मृत्यू : 7 मे 1924 रोजी ब्रिटिश सैन्याविरोधात झालेल्या चकमकीमध्ये अल्लुरी सीताराम राजू यांचा मृत्यू झाला.

• ऑगस्ट 1922 मध्ये सुरू झालेला हा उठाव मे 1924 मध्ये अल्लुरी सीताराम राजू यांच्या मृत्यूनंतर संपला.