महाराष्ट्र कृषी दिन

Maharashtra Agriculture Day

💐महाराष्ट्र कृषी दिनाच्या सर्वांना हार्दिक शुभेच्छा 🌾🌽🫑 

Subject : GS - दिनविशेष, व्यक्ती, महाराष्ट्राचा इतिहास  

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) महाराष्ट्राच्या कोणत्या मुख्यमंत्र्यांच्या जयंती निमित्ताने महाराष्ट्र कृषी दिन साजरा केला जातो ?

1. यशवंतराव चव्हाण

2. विलासराव देशमुख

3. वसंतराव नाईक 

4. शंकरराव चव्हाण

उत्तर : वसंतराव नाईक 

महाराष्ट्र कृषी दिना बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• महाराष्ट्रात दरवर्षी 1 जुलै रोजी महाराष्ट्र कृषी दिवस साजरा केला जातो.

• या निमित्ताने 1 जुलै ते 7 जुलै हा आठवडा कृषी सप्ताह म्हणून साजरा केला जातो.

1 जुलै हाच दिवस महाराष्ट्र कृषी दिन म्हणून का साजरी करतात ?

• महाराष्ट्र राज्यातील हरित क्रांतीचे जनक आणि माजी मुख्यमंत्री माननीय वसंतराव नाईक यांनी कृषी क्षेत्राच्या विकासात दिलेल्या योगदानाच्या स्मरणार्थ 1 जुलै हा त्यांचा जन्म दिवस महाराष्ट्र कृषी दिन म्हणून साजरा केला जातो. 

श्री वसंतराव फुलसिंग नाईक यांबद्दल थोडक्यात माहिती :

• जन्म : 1 जुलै 1913 

• जन्मस्थळ : गहुली (यवतमाळ जिल्हा)

श्री वसंतराव नाईक यांचे राजकीय आणि सामाजिक कार्य : 

• वसंतराव नाईक हे महाराष्ट्राचे तिसरे मुख्यमंत्री होते.

• 1963 ते 1975 या काळात ते महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री होते.

• यांना महाराष्ट्राच्या हरितक्रांतीचे जनक म्हणूनही ओळखले जाते.

• त्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य शेतकरी आणि शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी झिजवले.

• त्यांनी कृषिविषयक समस्या हाताळून महाराष्ट्र धान्याच्या बाबतीत कसा स्वयंपूर्ण होईल याकडे लक्ष दिले.

• त्यांनी आपल्या कारकिर्दीत शेतकऱ्यांसाठी अनेक हिताचे निर्णय घेतले.  

• त्यांनी कृषी औद्योगिक क्षेत्रात अमुलाग्र बदल घडवून आणण्यासाठी मोलाची कामगिरी बजावली.

• त्यांच्या या प्रेरणादायी कार्याचा सन्मान म्हणून 1989 मध्ये तत्कालीन मुख्यमंत्री श्री शरद पवार यांनी 1 जुलै हा दिवस महाराष्ट्र कृषी दिन म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला.

नोट : 

• जागतिक हरित क्रांती चे जनक : नॉर्मन बोरलॉग

• भारतीय हरितक्रांतीचे जनक : एम. एस. स्वामीनाथन

• महाराष्ट्राच्या हरितक्रांतीचे जनक : वसंतराव नाईक

भूभारती पोर्टल

Bhu Bharathi Portal 

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) कोणत्या राज्य सरकारने भूमी अभिलेख व्यवस्थापनासाठी भूभारती पोर्टल सुरू केले ?

1. उत्तर प्रदेश

2. महाराष्ट्र

3. तेलंगणा

4. छत्तीसगड

उत्तर : तेलंगणा (Telangana)

बातमी काय ?

• तेलंगणा चे मुख्यमंत्री रेवंत रेड्डी (Revanth Reddy) यांच्या हस्ते हैदराबाद येथील शिल्पा कला वेदिका येथे भू भारती पोर्टल लाँच करण्यात आले.

भूभारती पोर्टल बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• तेलंगणा सरकारने भूमी अभिलेख व्यवस्थापन सोपे, पारदर्शक आणि जनतेसाठी सुलभ करण्यासाठी भू भारती पोर्टल सुरू केले आहे. 

• हे पोर्टल तेलंगणाचे मुख्यमंत्री रेवंत रेड्डी यांनी 14 एप्रिल 2025 रोजी भारतरत्न डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या 135 व्या जयंतीनिमित्त सुरू केले.

• हे पोर्टल तेलंगणा भू भारती (जमिनीवरील हक्कांचे अभिलेख) अधिनियम, 2025 वर आधारित आहे.

• राज्य सरकारने खम्मम, मुलुगु, कोडंगल आणि कामारेड्डी या चार मंडळांमध्ये पायलट प्रोजेक्ट म्हणून भू भारती पोर्टल सुरू केले आहे.

• 2 जून 2025 रोजी, तेलंगणा स्थापना दिनानिमित्त, राज्यभरात भू भारती पोर्टल सुरू करण्याचा राज्य सरकारचा मानस आहे.

भू भारती पोर्टल म्हणजे काय ?

भू भारती पोर्टलचा फायदा कसा होईल ?

• भू भारती पोर्टल हे एक व्यापक डिजिटल प्लॅटफॉर्म आहे जे वापरकर्त्यांना अनेक सेवा प्रदान करते.

• वापरकर्ते या पोर्टलचा वापर करून जमीन नोंदणी आणि उत्परिवर्तन, उत्परिवर्तनाविरुद्ध अपील, दुरुस्ती आणि शेती जमिनीचे बिगर-कृषी वापरात रूपांतर अशा अनेक सेवांचा लाभ घेऊ शकतात.

• जमीन नोंदणी म्हणजे जमिनीच्या मालकीचे कायदेशीर दस्तऐवजीकरण (Registration) आहे, तर उत्परिवर्तन (Mutation) म्हणजे जमिनीच्या नोंदीमध्ये नवीन मालकाचे नाव नोंदवणे आहे. 

• हे पोर्टल ई-चलान, अतिक्रमण आणि प्रतिबंधित जमिनीचे तपशील, जमिनीचे हक्क, बाजारभाव आणि नोंदणीकृत कागदपत्रांसह जमिनीशी संबंधित महत्त्वाची माहिती देते.

हॉकी इंडिया सीनियर पुरुष राष्ट्रीय चैम्पियनशिप

15th Hockey Senior Men National Championship 2025

Subject : GS - खेळ

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 15 वी हॉकी इंडिया सीनियर पुरुष राष्ट्रीय चैम्पियनशिप 2025 कोणी जिंकली ? 

1. हरियाणा

2. महाराष्ट्र

3. तामिळनाडू

4. पंजाब

उत्तर : पंजाब

15वी हॉकी इंडिया सीनियर पुरुष राष्ट्रीय चैम्पियनशिप बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• 15 वी हॉकी इंडिया सीनियर पुरुष राष्ट्रीय चैम्पियनशिप 2025 पंजाबने जिंकली.

• पंजाबने विक्रमी पाचव्यांदा विजेतेपद पटकावले आहे.

• विजेता संघ : पंजाब

• उपविजेता संघ : मध्य प्रदेश

• 15 वी हॉकी इंडिया स्पर्धा 4 ते 15 एप्रिल दरम्यान उत्तर प्रदेशातील झाशी येथील मेजर ध्यानचंद हॉकी स्टेडियममध्ये हॉकी इंडिया या क्रीडा नियामक मंडळाद्वारे आयोजित करण्यात आली होती.

• या स्पर्धेत एकूण 30 संघांनी भाग घेतला होता.

• 2011 मध्ये पहिल्यांदा हॉकी इंडिया सीनियर पुरुष राष्ट्रीय चैम्पियनशिप स्पर्धा आयोजित करण्यात आली होती.

'रोंगाली बिहू' सण

Rongali Bihu

Subject : GS - इतिहास- कला आणि संस्कृती, सण आणि उत्सव 

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 'रोंगाली बिहू' हा आसाममधील प्रमुख सणांपैकी एक आहे जो ------- महिन्यात साजरा केला जातो.

(SSC GD, SSC CHSL 2020)

1. मार्च

2. एप्रिल

3. जून

4. ऑक्टोबर

उत्तर : एप्रिल

बातमी काय ? 

• आसाममध्ये 14 ते 20 एप्रिल 2025 दरम्यान रोंगाली बिहू सण साजरा केला जात आहे.

रोंगाली बिहू सणा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• रोंगाली बिहू ला बोहाग बिहू म्हणूनही ओळखले जाते.

• हा सण वसंत ऋतूच्या आगमनाचे प्रतीक आहे.

• "रोंगाली" हे नाव 'रोंग' या शब्दापासून आले आहे, ज्याचा अर्थ आनंद किंवा उत्सव असा होतो.

• हा सण आसामी नवीन वर्ष आणि कृषी हंगामाची सुरुवात म्हणून संपूर्ण आसाममध्ये साजरा केला जातो.

• या उत्सवात बिहू नृत्य पारंपारिक वाद्यांच्या तालावर सादर केले जाते.

• हा सण पेरणीच्या हंगामाच्या सुरुवातीला साजरा केला जातो, जेव्हा शेतकरी नवीन पिकांसाठी जमीन तयार करतात.

आसाममध्ये बिहू सण वर्षातून किती वेळा साजरा केला जातो ?

(SSC CGL 2023)

• बिहू हा आसामचा अधिकृत सण आहे, जो वर्षातून तीनदा साजरा केला जातो.

1) रोंगाली बिहू किंवा बोहाग बिहू :

• एप्रिलमध्ये साजरा केला जातो.

• आसामी नवीन वर्ष, पेरणीच्या हंगामाच्या सुरुवातीला साजरा केला जातो

2) काटी बिहू किंवा कोंगाली बिहू : 

• ऑक्टोबरमध्ये साजरा केला जातो.

• कापणीच्या हंगामाच्या मध्यात, चांगल्या कापणीसाठी प्रार्थना करतात.

3) माघ बिहू किंवा भोगली बिहू :

• जानेवारीमध्ये साजरा केला जातो.

• आसामचा पीक कापणी चा म्हणजेच सुगीचा सण आहे.

• हा सण चांगल्या पिकासाठी देवांचे आभार मानतो.

रेल्वेमध्ये ATM बसवणारी पहिली बँक

First bank in India to install an ATM on a train ?

Subject : GS - अर्थशास्त्र - बॅंकिंग

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) भारतातील रेल्वेमध्ये एटीएम (ATM) बसवणारी पहिली बँक कोणती ?

1. ICICI बँक

2. बँक ऑफ महाराष्ट्र

3. HDFC बँक

4. स्टेट बँक ऑफ इंडिया

उत्तर : बँक ऑफ महाराष्ट्र (Bank of Maharashtra)

बातमी काय ? 

• रेल्वेगाड्यांमध्ये ATM बसवणारी बँक ऑफ महाराष्ट्र ही भारतातील पहिली बँक ठरली.

• बँक ऑफ महाराष्ट्राने प्रवाशांच्या सोयीसाठी पंचवटी एक्सप्रेस या ट्रेन मध्ये ATM बसवले आहे, जो एक पायलट प्रोजेक्ट होता.

• जर हा प्रयोग यशस्वी झाला तर तो इतर रेल्वे गाड्यांमध्येही लागू केला जाईल.

• पंचवटी एक्सप्रेस ही एक इंटरसिटी ट्रेन आहे जी मुंबईच्या छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (CSMT) ला नाशिक जिल्ह्यातील मनमाडशी जोडते. 

• ही ट्रेन भारतीय रेल्वेच्या मध्य विभागाद्वारे व्यवस्थापित केली जाते.

बँक ऑफ महाराष्ट्र बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :

• स्थापना : 16 सप्टेंबर 1935 रोजी बँक ऑफ महाराष्ट्रची स्थापना खाजगी बँक (Private Bank) म्हणून करण्यात आली.

• 8 फेब्रुवारी 1936 रोजी तिचे बँकिंग कामकाज सुरू झाले.

• राष्ट्रीयीकरण : 1969 मध्ये भारत सरकारने बँक ऑफ महाराष्ट्राचे राष्ट्रीयीकरण (Nationalised) केले.

• मुख्यालय : बँक ऑफ महाराष्ट्राचे मुख्यालय पुणे येथे आहे. 

• टॅगलाइन : एक परिवार एक बँक

बँकिंग प्रणालीमध्ये 'ATM' चे पूर्ण रूप काय ? 

(अग्निवीर Navy 2023)

• ATM चा फूल फॅार्म ऑटोमेटेड टेलर मशीन (Automated Teller Machine) असे आहे.

एटीएम (ATM) म्हणजे काय ?

• ATM हे एक इलेक्ट्रॉनिक बँकिंग मशीन आहे, जे ग्राहकांना बँकेच्या शाखेत न जाता, रोख रक्कम काढणे, शिल्लक तपासणे आणि इतर बँकिंग व्यवहार करण्यासाठी मदत करते. 

इंडियन सुपर लीग कोणी जिंकली ? 

Who won the ISL title in 2025 ? 

Subject : GS - पुरस्कार

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) खालीलपैकी कोणत्या संघाने इंडियन सुपर लीग 2024-25 जिंकली ?

(SSC CGL 2022, परीक्षेत 2020-21 चा विजेता विचारला होता.)

1. केरळ ब्लास्टर्स FC

2. मोहन बागान सुपर जायंट

3. मुंबई सिटी FC

4. बेंगळुरू FC

उत्तर : मोहन बागान सुपर जायंट (Mohun Bagan Super Giant)

बातमी काय ? 

• इंडियन सुपर लीगच्या 11 व्या आवृत्तीचा समारोप मोहन बागान सुपर जायंटने अतिरिक्त वेळेत बेंगळुरू एफसीचा 2-1 असा पराभव करून ISL 2024-25 चे विजेतेपद पटकावले.

• हा अंतिम सामना कोलकात्यातील विवेकानंद युवा भारती क्रीडांगण स्टेडियमवर खेळवण्यात आला.

इंडियन सुपर लीग बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• इंडियन सुपर लीग (ISL) ही भारतातील एक प्रमुख क्लब-आधारित फुटबॉल स्पर्धा आहे. (SSC MTS 2020)

• इंडियन सुपर लीग या स्पर्धेची सुरुवात 2014 पासून झाली.

• 2019 मध्ये, इंडियन सुपर लीगला, फिफा आणि आशियाई फुटबॉल कॉन्फेडरेशन (AFC) ने भारतातील सर्वोच्च क्लब-आधारित व्यावसायिक देशांतर्गत लीग म्हणून मान्यता दिली. 

• 2024-25 ची ही या स्पर्धेची 11वी आवृत्ती आहे.

• सध्या ISL मध्ये एकूण 13 संघांनी (क्लब) सहभागी घेतला होता.

• विजेता संघ : मोहन बागान सुपर जायंट (Mohun Bagan Super Giant)

• उपविजेता संघ : बेंगळुरू एफसी (Bengaluru FC)

स्कॉच पुरस्कार | SKOCH Award

Subject : GS - पुरस्कार

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलीकडेच स्कोच पुरस्काराने 'तपास, खटला आणि दोषसिद्धी पोर्टल'ला सन्मानित करण्यात आले आहे, तर ते पोर्टल कोणत्या राज्याच्या पोलीसांनी विकसित केले आहे ?

1. महाराष्ट्र

2. गोवा

3. उत्तर प्रदेश

4. हरियाणा

उत्तर : उत्तर प्रदेश

• उत्तर प्रदेश पोलीसांच्या तांत्रिक सेवा युनिटने (Technical Services Unit) विकसित केलेल्या तपास, अभियोजन आणि दोषसिद्धी पोर्टलला स्कॉच पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.

• तपास, अभियोजन आणि दोषसिद्धी पोर्टल म्हणजेच ‘Investigation, Prosecution and Conviction Portal’ 

उत्तर प्रदेश पोलीसांना स्कॉच पुरस्कार का देण्यात आला ? 

• तपास, खटला आणि दोषसिद्धी प्रक्रिया कार्यक्षमतेने व्यवस्थापित करण्यात आणि गुन्ह्यांना आळा घालण्यात पोर्टलने दिलेल्या महत्त्वपूर्ण योगदानाबद्दल हा पुरस्कार देण्यात आला आहे.

• या पोर्टलद्वारे, पोलीसांनी माफियाशी संबंधित गुन्हे, POCSO प्रकरणे, बलात्कार आणि इतर गंभीर आणि संवेदनशील प्रकरणांची ओळख पटवून आणि त्यांचे निरीक्षण करण्यात महत्त्वपूर्ण यश मिळवले आहे. 

• या पोर्टलने तपास वेळेवर पूर्ण करणे आणि आरोपपत्रे दाखल करणे सुनिश्चित केले आहे.

• तसेच न्यायालयीन खटल्यांचे प्रभावीपणे निरीक्षण करून जलद न्याय देण्यास मदत केली आहे.

• आतापर्यंत या पोर्टलद्वारे 85000 लोकांना दोषी ठरवण्यात आले आहे .

• 40,000 हून अधिक 5 वर्षे जुने खटले निकाली काढण्यात आले आहेत.

स्कॉच पुरस्काराबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• स्कॉच पुरस्काराची स्थापना 2003 मध्ये स्कॉच ग्रुपने केली होती. 

• हा एक स्वतंत्र नागरी सन्मान आहे जो भारताच्या शाश्वत विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या व्यक्ती, प्रकल्प आणि संस्थांना दिला जातो.

• हा पुरस्कार विशेषतः प्रशासन, वित्त, तंत्रज्ञान आणि सामाजिक क्षेत्रात उत्कृष्ट कार्य करण्यासाठी दिला जातो.

AIKEYME 2025 संयुक्त सागरी सराव

Exercise AIKEYME 2025

Subject : GS - संरक्षण - युद्ध सराव  

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) पहिल्या AIKEYME संयुक्त सागरी सरावाचे आयोजन कोणी केले ? 

1. भारत आणि टांझानिया

2. भारत आणि मादागास्कर

3. भारत आणि मलेशिया

4. भारत आणि श्रीलंका

उत्तर : भारत आणि टांझानिया

बातमी काय ? 

अलिकडेच भारत आणि आफ्रिकन देशांतील मोठ्या व्याप्तीचा बहुस्तरीय संयुक्त सागरी सरावाचे आयोजन करण्यात आले.

AIKEYME 2025 संयुक्त सागरी सरावा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• AIKEYME म्हणजे Africa India Key Maritime Engagement या सागरी सराव उपक्रमाचे पहिले पर्व 13 ते 18 एप्रिल 2025 दरम्यान होणार आहे.

• एप्रिल 2025 मध्ये होणारी AIKEYME संयुक्त सागरी सरावाची ही पहिलीच आवृत्ती आहे. 

• AIKEYME या शब्दाचा संस्कृतमधील अर्थ " एकता " असा आहे.

• AIKEYME ही भारत आणि आफ्रिकन देशांमधील सागरी सहकार्य वाढवण्यासाठी एक धोरणात्मक उपक्रम आहे, जो सुरक्षा, व्यापार, नीळी अर्थव्यवस्था आणि हिंद महासागर प्रदेशात चाचेगिरीचा सामना करण्यावर लक्ष केंद्रित करतो.

• या सरावात भारताची विनाशिका INS चेन्नई, लष्करी सामग्री वाहक INS केसरी आणि INS सुनयना हे जहाज सहभागी होणार आहे.

AIKEYME 2025 या संयुक्त सागरी सरावाचे आयोजन कोणत्या देशांनी केले ? 

• AIKEYME 2025 या संयुक्त सागरी सरावाचे आयोजन भारत आणि टांझानिया या देशांनी संयुक्तपणे केले आहे. 

AIKEYME 2025 या संयुक्त सागरी सरावात सहभागी देश कोणते ? 

• AIKEYME 2025 या संयुक्त सागरी सरावात भारत, टांझानिया कोमोरोस, जिबूती, केनिया, मादागास्कर, मॉरिशस, मोझांबिक, सेशेल्स आणि दक्षिण आफ्रिका हे देश सहभागी होतील.